Etymologia nazwy Gniezna.

Pierwsze ślady zamieszkiwania dzisiejszych terenów Gniezna pochodzą sprzed kilku tysięcy lat. Do końca X wieku Gniezno było centrum pogaństwa państwa Polan, Polski.
Administracyjnie miasto leży we wschodniej części woj. wielkopolskiego (ok. 10 km od granicy z woj. kujawsko-pomorskim), w powiecie gnieźnieńskim. Geograficznie leży na Nizinie Wielkopolskiej, powstało na siedmiu wzgórzach (Lecha, św. Piotra, św. Wawrzyńca, św. Michała, Panieńskim, Krzyżackim i Żnińskim) wśród jezior – według regionalizacji fizycznogeograficznej mezoregionu charakteryzującego się wieloma polodowcowymi jeziorami otoczonymi lasami mieszanymi. Mezoregion ten należy do makroregionu Pojezierze Wielkopolskiego – Pojezierza Gnieźnieńskiego.
Według legendy nazwa miasta pochodzi od polskiego słowa „gniazdo” oraz „gnieździć się” i związana jest z legendą powstania państwa polskiego. Sławny kronikarz Gall Anonim w 1112 roku w kronice nadmienia nazwę miasta oraz podaje jej znaczenie „…Był mianowicie w mieście Gnieźnie, które po słowiańsku znaczy tyle co „gniazdo”, książę imieniem Popiel…” Stara polska legenda o Lechu, Czechu i Rusie zapisana pierwszy raz po łacinie w Kronice Wielkopolskiej z przełomu XIII i XIV wieku nawiązuje do nazwy miasta Gniezna:
Gdy zaś (Lech) ze swoim potomstwem wędrował przez rozległe lasy, gdzie teraz istnieje królestwo polskie, przybywszy wreszcie do pewnego uroczego miejsca, gdzie były bardzo żyzne pola, wielka obfitość ryb i dzikiego zwierza, tamże rozbił swe namioty. A pragnąc tam zbudować pierwsze mieszkanie, aby zapewnić schronienie sobie i swoim rzekł „Zbudujmy gniazdo”! Stąd i owa miejscowość aż do dzisiaj zwie się Gniezno, to jest „budowanie gniazda”.
Do tejże legendy nawiązuje także inny kronikarz Jan Długosz „…Tutaj także znalazł na wysokich i wyniosłych drzewach orle gniazdo”, od którego, według legendy pochodzi nazwa miasta”.
Jednak najwcześniejsze zapisy nazwy Gniezna pojawiły się na denarze Bolesława Chrobrego (ok. 1000). z kolei nazwa w formie Gnezden pojawiła się w spisanej po łacinie Bulli Gnieźnieńskiej z roku 1136.
Uczeni są podzieleni jeśli chodzi o pochodzenie nazwy miasta część wysuwa przypuszczenia, że nazwa Gniezno pochodzi od nazwy jeziora. Obecne jeziora Jelonek, Świętokrzyskie i Winiary stanowią najprawdopodobniej relikty oblewającego tysiąc lat temu gród gnieźnieński wielkiego jeziora Gniezno, od którego pochodzi nazwa miasta.

Obrazek: POL Gniezno COA„. Licencja: Public domain na podstawie Wikimedia Commons.