Katowice: Rezerwat Las Murckowski.

Las Murckowski jest zwartym kompleksem leśnym, zajmującym dużą część południowych terenów Katowic. Nazwę swą zawdzięcza Murckom – dzielnicy miasta, a zarazem kolebce górnictwa węglowego na Górnym Śląsku. Pierwsi osadnicy pojawili się tutaj w XVII wieku – byli to smolarze, produkujący węgiel drzewny i smołę drzewną. W tym samym stuleciu korzystano już także z płytko zalegających pokładów węgla. W połowie XVIII wieku, w gęstych lasach założono jedną z pierwszych kopalń węgla kamiennego, która do początków naszego stulecia funkcjonowała jako KWK „Murcki”.
Obecnie Las Murckowski zajmuje powierzchnię 102,53 ha w N-ctwie Katowice, obrębie Murcki, leśnictwo Murcki. Głównym bogactwem Lasu Murckowskiego jest drzewostan, w skład którego wchodzi wiele wiekowych, pomnikowych drzew, zwłaszcza buków. Znaczna część lasów bukowych na terenie rezerwatu przekroczyła wiek 150 lat. W pokaźnym drzewostanie rezerwatu, obok pomnikowych buków, występują także okazałe dęby: bezszypułkowy i szypułkowy. Oprócz strzelistych buków i rozłożystych dębów rosną brzozy, czasem sosna zwyczajna, czy posadzona przez leśników sosna wejmutka. Dominującym zbiorowiskiem roślinnym jest kwaśna buczyna niżowa, która różnicuje się tutaj na cztery warianty, w zależności od składu runa. W miejscach, do których przez ulistnione sklepienie lasu dociera światło, rosną krzewy: kruszyna, dziki bez czarny i bez koralowy. W runie najczęściej występuje śmiałek pogięty, paproć – narecznica krótkoostna a także borówka czarna i konwalijka dwulistna. W runie występuje objęty ochroną ścisłą bluszcz pospolity.
W czasie wstępnej inwentaryzacji fauny odnotowano tutaj przedstawicieli płazów (ropucha szara, żaba trawna), gadów (jaszczurka zwinka), liczne ptaki, zwłaszcza ptaki śpiewające i dzięcioły, oraz 12 gatunków ssaków. Awifaunę tworzą przede wszystkim gatunki leśne, m.in.: dzięcioł duży, dzięcioł czarny, dzięcioł zielony, świergotek drzewny, kos, drozd śpiewak, świstunka, muchołówka szara i żałobna, kowalik oraz grubodziób. Z rzadszych gatunków spotkać można w rezerwacie dzięcioła zielonosiwego i pleszkę. Wśród drobnych ssaków uwagę zwraca liczne występowanie owadożernych – ryjówki aksamitnej i zębiełka karliczka. Rodzinę łasicowatych reprezentuje łaska. Obecność w rezerwacie dużych ssaków (sarna, dzik) wiąże się z położeniem w obrębie większego kompleksu leśnego i z możliwością przemieszczania się zwierząt. Występuje tutaj 35 gatunków kręgowców objętych ochroną ścisłą. Z wielu taksonów bezkręgowców wyróżniają się chronione chrząszcze z rodziny biegaczowatych, m.in.: biegacz skórzasty i biegacz fioletowy. Szczegółowe badania koleopterofauny związanej z martwym drewnem wykazały 127 gatunków, w tym rzadkie, będące reliktami lasów pierwotnych. W rezerwacie i jego sąsiedztwie występują sarny, lisy, kuny leśne, dziki, a nawet daniele. Przez rezerwat przebiega kilka ścieżek leśnych, po których biegną szlaki rowerowe i spacerowe.
Rezerwat Las Murckowski z pozostałością dawnych, naturalnych lasów Puszczy Śląskiej wśród wysoce uprzemysłowionych i zurbanizowanych terenów, zasługuje na ochronę z uwagi na wartości przyrodnicze, jak też z powodu korzystnego oddziaływania na środowisko. Buczyny posiadają wysoką zdolność absorpcji pyłów i metali ciężkich.

Obrazek: Las Murckowski„. Licencja: CC BY-SA 2.5 na podstawie Wikimedia Commons