Panewniki do początku lat 50. ubiegłego wieku były samodzielną gminą, położoną pomiędzy Katowicami i Chorzowem. Po włączeniu w granice stolicy Górnego Śląska (razem z Ligotą) stanowią najbardziej na zachód wysuniętą dzielnicę miasta. Z trzech stron Panewniki otaczają lasy, przepływa tędy rzeka Kłodnica. I właśnie na działce nad Kłodnicą Zakon Franciszkanów wzniósł na początku XX wieku okazały zespół klasztorny.
Do Panewnik franciszkanie przybyli z kustodii św. Jadwigi 22 grudnia 1902. Ojcowie Kamil Bolczyk i Wilhelm Rogosz zamieszkali w Starych Panewnikach. Kiedy pod koniec 1904 roku przybył o. Andrzej Bolczyk, rozpoczęła się budowa groty lourdzkiej dla upamiętnienia 50-lecia dogmatu o Niepokalanym Poczęciu NMP. Poświęcenie groty nastąpiło 27 sierpnia 1905. W tym samym roku rozpoczęto budowę kościoła i klasztoru wg projektu br. Mansweta Fromma 1913 uroczyście wprowadzono do kościoła relikwie świętych męczenników i biskupów Ptolemeusza i Romana oraz jednego z 38 współmęczenników. Unikatowy neoromański zespół klasztorny powstawał w latach 1903-1908. Zaprojektował go architekt Manswetus Fromm, franciszkanin z Karłowic pod Wrocławiem (obecnie osiedle w północnej części miasta). Przy budowie pracowali zakonnicy wykonujący prace rzemieślnicze, jak i okoliczni rzemieślnicy. Decyzja o budowie zespołu klasztornego oraz domu rekolekcyjnego związana była z polityką germanizacyjną biskupa wrocławskiego Georga Koppa, która polegała między innymi na odciąganiu części polskiej ludności Górnego Śląska oraz księży polskich od pielgrzymek do Częstochowy.
Franciszkanie, kultywując tradycję swojego zakonu, każdego roku w grudniu, przypuszczalnie od r. 1908, ustawiają stajenkę bożonarodzeniową. I nie jest to zwyczajny żłóbek … to NAJWIĘKSZA szopka w Europie! (większą budują tylko nowojorscy franciszkanie) Szopka ma 18 metrów wysokości, 13 szerokości, pod nogami pastuszków i baranków ukryte jest około 300 metrów kabli. Na płótnie symbolizującym niebo jest odwzorowany układ gwiazd nad Śląskiem w Boże Narodzenie. Stajenka budowana jest przez cały miesiąc, a znaleźć można w niej nawet wypchanego borsuka, dzika, zająca czy wilka.
Od kilku lat obok bazyliki można oglądać stajenkę ruchomą z postaciami Świętych, a w ogrodzie „żywy” żłóbek z różnymi gatunkami zwierząt.
Godziny otwarcia:
park – 7:00-22:00
muzeum – 9:00-16:00 lub 19:00
Uroczystości Odpustowe
Odpust ku czci Św. Antoniego – 13 czerwca
Odpust ku czci Matki Bożej Anielskiej – 2 sierpnia
Odpust ku czci Wniebowzięcia NMP – 15 sierpnia
Odpust ku czci św. Ludwika IX króla – ostatnia niedziela sierpnia
Odpust ku czci św. Franciszka z Asyżu – 4 października
Obrazek: Exterior of the Basilica in Katowice Panewniki Poland” autorstwa Abraham OFM – Praca własna. Licencja CC BY-SA 3.0 na podstawie Wikimedia Commons