Szlak Architektury Drewnianej. Kościół św. Filipa i św. Jakuba w Sękowej

Położona w Beskidzie Niskim, u podnóża Magury Małastowskiej wieś Sękowa została lokowana przez króla Kazimierza Wielkiego w 1346 r. Gotycki kościół drewniany pod wezwaniem św. św. Filipa i Jakuba Młodszego (uczniów Jezusa Chrystusa, często występujących razem jako patroni kościołów średniowiecznych; znaleźli się w grupie Dwunastu Apostołów i wymienieni są w Ewangelii wg św. Mateusza) położony jest na pograniczu wsi Sękowa i Siary, w zakolu rzeki Sękówka. Zręby świątyni położono na początku XVI w. (1522?), a jako budulec wykorzystano modrzew ( zbudowana z ręcznie ciosanych bierwion), najtrwalsze drzewo iglaste (było ono chętnie wykorzystywane w okresie staropolskim jako materiał budowlany, co w pewnym momencie doprowadziło niemal do do całkowitego jego wytępienia). Późnogotycki kościół jest zbudowany na początku XVI w., w konstrukcji zrębowej na planie tradycyjnym: jedna nawa z węższym, zamkniętym trójbocznie prezbiterium, z zakrystią po stronie północnej. Od zachodu do świątyni przylega otwarta w przyziemiu wieża, nakryta kopulastym hełmem z wysoką, ośmioboczną latarnią. Ściany kościoła powyżej sobót oraz wysoki, dwuspadowy dach pokryte są gontem. Kościół obiegają dokoła soboty, wsparte na słupach z zastrzałami i nakryte wysokim, sięgającym gzymsu korpusu zadaszeniem. Dach sobót, również pokryty gontem, jest obniżony w miejscach okien, co nadaje mu niepowtarzalny charakter. Uwagę przykuwa bogato zdobiony późnorenesansowy ołtarz główny z obrazem św. Mikołaja, Benedykta i Antoniego. Po bokach umieszczono figury św. Piotra i św. Andrzeja. Ołtarz wieńczy rzeźba Salwator Mundi. Ołtarze boczne są współczesne – lewy z obrazem św. Huberta (dar myśliwych), prawy z figurą Najświętszej Marii Panny. Na południowej ścianie prezbiterium zachowały się fragmenty polichromii z 1888 r. W czasie I wojny światowej świątynia została prawie całkowicie zniszczona i zdewastowana przez wojska austro-węgierskie, które wykorzystywały drewno do budowy okopów oraz jako opału. Część sprzętów udało się uratować, m.in. gotycką chrzcielnicę z 1522 r. z dekoracją maswerkową, przetrwały także gotyckie ornamentowane portale wycięte w tzw. ośli grzbiet (profil portalu przypomina grzbiet osła).

Kościół był niezwykle popularny wśród malarzy XIX w. i I poł. XX w. (bogata ikonografia, malowali go m.in. Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer, Teodor Axentowicz, Włodzimierz Tetmajer, Jan Sas Zubrzycki i Kazimierz Skórewicz).

Obrazek: Paweł Barszcz[CC-BY-2.5, GFDL or CC-BY-SA-3.0], via Wikimedia Commons