Kryształowy Szlak – Huta Szkła Zawiercie, Jura Krakowsko Częstochowska, do dziś zakład ten jest liderem w produkcji szkła kryształowego w Europie.

Nie wiadomo, kiedy i gdzie wynaleziono szkło. Przypuszczalnie wytwarzano je już 5000 lat temu. Pierwszymi surowcami, jakie wykorzystywano do jego produkcji, były podgrzany piasek oraz popiół. Otrzymywany z nich materiał był matowy i brakowało mu przejrzystości.
Tradycje produkcji wyrobów szklanych na ziemi zawierciańskiej są bardzo stare – znacznie wyprzedzają istnienie huty szkła. W roku 1884 firma „S. Reich i Spółka” przejęła istniejącą tu już wcześniej fabryczkę, przekształcając ją w nowoczesny zakład przemysłowy. Rozwój tutejszej huty, jak i w ogóle rozwój miasta, związany był z rozbudowującą się systematycznie Koleją Warszawsko-Wiedeńską. Wyroby zawierciańskiej huty szkła dość szybko zyskały sobie uznanie, stając się szeroko znane na przełomie wieków XIX i XX – nie tylko na obszarze Królestwa Polskiego, ale także na innych terenach carskiej Rosji oraz w cesarstwie Habsburgów. Wytwarzano tu szkło oświetleniowe, wyroby gospodarcze – kolorowe, malowane – a także szkło kryształowe, które po latach stać się miało sztandarowym, tutejszym produktem. W latach międzywojennych asortyment systematycznie powiększał się, a wydany w 1925 r. trzeci katalog tutejszych wyrobów zawierał ok. 500 gatunków szkła oświetleniowego o różnych formach, często bogato zdobionych. Do wyrobów z Zawiercia należało wtedy szkło bezbarwne oraz kolorowe: żółte, szmaragdowe, brązowe, fioletowe. Do dziś zakład ten jest liderem w produkcji szkła kryształowego w Europie. Bogata, wielowiekowa tradycja i unikalna ręczna produkcja wyróżnia wyroby huty i czyni je łatwo rozpoznawalnymi, dzięki oryginalnemu wzornictwu nieosiągalnemu dla produkcji masowej.

W hucie cały czas pracują ludzie (dlatego do środka wpuszczani są młodzi turyści powyżej 8 roku życia), co niewątpliwie podnosi walory turystyczne obiektu. Jeśli odpowiednio porozmawiamy z przewodnikiem, to może uzyskamy zgodę na własnoręczne, a w zasadzie własnoustne wydmuchiwanie szkła!. Obiekt powstał w 1884 roku, od tego czasu bardzo niewiele się w nim zmieniło. Rolę przewodnika pełnią byli lub aktualni pracownicy zakładu przeważnie ubrani są w ‘stroje z epoki’ – mowa o białych kitlach. Zwiedzanie trwa około jednej godziny. Zwiedzający mają możliwość przyjrzenia się z bliska surowcom, z których wytapia się szkło oraz narzędziom, jakie stosuje się przy ręcznym formowaniu (dmuchaniu) wyrobów. Ciekawym punktem zwiedzania jest możliwość podpatrzenia procesu ręcznego zdobienia wyrobów kryształowych. Podczas spaceru po hucie szkła można obejrzeć piece hutnicze, wanny, wzorcownie oraz zakładowe muzeum.
Obiekt ten został w 2010 roku został wpisany na listę obiektów Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.

Huta Szkła mieści sie w Zawierciu, niedaleko trasy nr 78, przy ulicy Towarowej 18. Przed zakładem mieści się parking dla samochodów osobowych. Na miejscu sklepik z kryształami – polecamy, ceny hurtowe!. Hutę można zwiedzać wyłącznie z przewodnikiem (kontakt z osobą odpowiedzialną za turystykę – tel. 32 672 28 44), wymagana wcześniejsza rezerwacja, oraz pisemna lista uczestników. Koszt zwiedzania: 3 zł/osoba+30 zł za przewodnika (jeden na grupę do ok. 25 osób).

Obrazek:  „Bundesarchiv B 145 Bild-F005706-0012, Düren, Glashüttenwerk” autorstwa Bundesarchiv, B 145 Bild-F005706-0012 / Unterberg, Rolf / CC-BY-SA. Licencja CC BY-SA 3.0 de na podstawie Wikimedia Commons