Ostatni koźlak na Żuławach – Drewnica.

W związku z brakiem dokumentów lokacyjnych nie znana jest dokładna data założenia wsi Drewnica. Wszelkie dane wskazują, że powstała ona na początku II połowy XIV wieku. Dzieje Drewnicy sięgają jeszcze średniowiecza, kiedy to lokowana była najprawdopodobniej w roku 1359 przez krzyżaków na prawie chełmińskim jako wieś kościelna. Liczne wojny nie oszczędzały wsi, zniszczona w czasie wojen szwedzkich w XVII w. Pomimo to do dziś zachowało się kilkadziesiąt domów drewnianych oraz budynków gospodarczych z XIX w. Wiele z nich to prawdziwe dzieła regionalnej architektury. Uwagę zwracają piękne detale architektoniczne w formie tzw. laubcekinów. W wyniku wojny trzynastoletniej Żuławy i zachodnia część Mierzei Wiślanej (w tym Drewnica) zostały wcielone do państwa Polskiego. W 1630 roku w czasie wojny polsko-szwedzkiej został poważnie uszkodzony kościół, w związku z czym 5 lat później musiał zostać rozebrany. W 1793 roku podczas II rozbioru Polski, Gdańsk oraz Żuławy z Mierzeją przeszły pod panowanie Prus. Drewnica pozostała jednak przypisana do terytorium Gdańska. W wyniku kolonizacji do wsi przybyli osadnicy z Holandii i północnych Niemiec. Ciekawostką jest fakt, iż w 1807 roku przebywał w Drewnicy jeden z wodzów armii napoleońskiej książę Joachim Murat ze swoim sztabem. Zachwycił się wystrojem i wyposażeniem miejscowego kościoła . W 1718 roku zbudowano pierwszy wiatrak-koźlak. Wiatrak kozłowy, zwany również koźlakiem, jest najstarszym i najprymitywniejszym typem wiatraka europejskiego. Pojawił się w XII wieku w Belgii lub północnej Francji, jednak jego przodków poszukuje się w VII wieku w Chinach i Persji. Drewnicki koźlak został zbudowany w 1718 roku i choć już od dawna nie spełnia swojej pierwotnej funkcji (przemiału zbóż) jest nie lada atrakcją turystyczną i cenionym świadectwem „wiatrakowej” przeszłości Żuław. Jego charakterystyczną cechą jest dach o kształcie odwróconej łodzi z nawisem nad galeryjką ze schodami, prowadzącymi do drzwi wejściowych. Koźlak jest wiatrakiem, którego oś obrotu stanowi pionowy słup umieszczony w drewnianej podstawie [koźle]. Podczas nastawiania go na wiatr obraca się całym wiatrakiem.
Obiekt jest wyremontowany i znajduje się w rękach prywatnego właściciela.

Obrazek: Drewnica kozlak front bok” autorstwa Polimerek – Praca własna. Licencja CC BY-SA 3.0 na podstawie Wikimedia Commons