Połonina Caryńska, magia Bieszczad.

Połonina Caryńska wzięła swą nazwę najprawdopodobniej od słowa „tara”, co oznacza z rumuńskiego pole, ziemię – bądź z rumuńskiego „car”, co można tłumaczyć jako miejsce leżące powyżej uprawianej ziemi (roli). Nazw z tym związanych mamy w bezpośrednim sąsiedztwie znacznie więcej: u północnych zboczy Połoniny Caryńskiej, dawniej znajdowała się wieś o nazwie Caryńskie (do naszych czasów zachowały się ruiny murowanej kaplicy św. Jana oraz przycerkiewny cmentarz – zobacz: wieś Caryńskie), także z północnych zboczy spływa potok Caryńczyk, który na terenie wspomnianej wsi wpada do potoku Caryński, natomiast nieco na zachód od tego miejsca, znajduje się wzgórze o nazwie Caryńska (928 m n.p.m).
Połonina Caryńska to rzucający się w oczy prawie pięciokilometrowy wał górski-dominanta bardzo dobrze widoczna z Ustrzyk Górnych i głównej drogi przebiegającej przez Bieszczady zwanej wielką obwodnicą. Samo słowo „połonina” oznacza miejsce „płone”, czyli puste, nieużyteczne, bo nie nadające się do roli.
Ma bardzo charakterystyczny kształt: trzy wierzchołki z wyraźnie widoczną asymetrię zboczy. Stoki południowe są bardziej strome od północnych. Przez wysiedlonych autochtonów kojarzona z cerkwią, przez współczesnych często nazywana cyce carycy. Masyw Połoniny Caryńskiej rozciąga się między dolinami potoków Prowcza na północnym-zachodzie i Wołosatego na południowym-wschodzie. Przełęcz Przysłup Caryński (785 m n.p.m.) oddziela na północy Połoninę Caryńską od Magury Stuposiańskiej (1016 m n.p.m.), na południu masyw graniczy natomiast przez Przełęcz Wyżniańską (855 m n.p.m.) z Pasmem Działu i Małą (1272 m n.p.m.) oraz Wielką Rawką (1307 m n.p.m.). Grzbiet Połoniny Caryńskiej ma ok. 5 km długości i posiada cztery główne wierzchołki: najwyższy – opisywany w części źródeł jako Kruhly Wierch – wznosi się na wysokość 1297 m n.p.m., pozostałe liczą z kolei: 1148, 1239 i 1245 m n.p.m.

Ciekawostki:

– Wyznaczający zachodnią granicę Połoniny Caryńskiej potok Prowcza ma – w zależności od odcinka – trzy różne nazwy. Prowcza to nazwa obowiązująca przy źródle, w środkowym biegu potok nazywany jest Nasiczniańskim, a przy ujściu do Sanu – Dwernikem. Z kolei potok Wołosaty nosi w swoim początkowym biegu nazwę Wołosatka.
– Piętro połonin zaczyna się na Połoninie Caryńskiej na wysokości ok. 1060 m n.p.m., (wg. niektórych źródeł jest to nawet 1000 m n.p.m.), podczas gdy średnia dla całych Bieszczad wynosi ok. 1180 m n. p. m.
– Od roku 2002 honorowym obywatelem Ustrzyk Górnych jest znana podróżniczka Elżbieta Dzikowska.
– Kładka na potoku Wołosatym przez którą biegnie szlak z Ustrzyk Górnych na Połoninę Caryńską znajduje się w miejscu dawnego mostu dawnej kolejki wąskotorowej.
– Brzegi Górne do roku 1946 nosiły nazwę Berehów Górnych i zamieszkane były w zdecydowanej większości przez Rusinów. Po ich wysiedleniu zburzono tutejszą cerkiew i część cmentarza, a niektóre z nagrobków zostały użyte do budowy Obwodnicy Bieszczadzkiej. Ocalało tylko kilkanaście z nich, w tym kilka wykonanych przez miejscowego kamieniarza, Hrycia Buchwaka.
-Dziś w Brzegach Górnych znajduje się tylko jeden dom (nosi nr. 1), zamieszkały przez jedną rodzinę. Oprócz tego w Brzegach mieści się również placówka BdPN, w której pobierane są opłaty za wstęp na teren parku.

Na Połoninę Caryńską możemy wyjść, a następnie z niej zejść następującymi trasami:

Szlakiem czerwonym z Berehów (Brzegów Górnych) do Ustrzyk Górnych, lub w kierunku przeciwnym, tj. z Ustrzyk Górnych do Berehów w następującym czasie (w warunkach letnich):

-Berehy – szczyt 1297m n.p.m, ok.1½ h,
-wierzchołek 1297m – wierzchołek 1239m n.p.m, ok. ¾ h,
-wierzchołek 1239m n.p.m – Ustrzyki Górne, ok. 1¼ h.
Razem: ok. 3½ h. W przeciwnym kierunku: ok. 3 do 3½ h.

Szlakiem zielonym, biegnącym z Małej Rawki (1267m n.p.m), „przez” Bacówkę „Pod Małą Rawką”, Przełęcz Wyżniańską (parking, szosa Wetlina – Ustrzyki Górne), który na grzbiecie Połoniny Caryńskiej spotyka się ze szlakiem czerwonym. Na wierzchołku 1239m n.p.m. szlak zielony odbija na północ i schodzi na Przełęcz Przysłup, gdzie znajduje się schronisko studenckie Politechniki Warszawskiej „Koliba”:

-Mała Rawka – Przełęcz Wyżniańska (parking), ok.1 h,
-Przełęcz Wyżniańska – Połonina Caryńska, ok. ¾ h,
-Połonina Caryńska – schronisko „Koliba”, ok. 1½ h.
Razem: ok. 3¼ h.
W przeciwnym kierunku: ok. 4 do 4½ h.

Oprócz obydwu wymienionych szlaków na Połoninę Caryńską prowadzi również ścieżka przyrodnicza „Buk”, Ustrzyki Górne – Połonina Caryńska, oznaczona kolorem zielonym. Prowadzi ona wzdłuż czerwonego szlaku Ustrzyki Górne – Berehy Górne (Brzegi Górne).
Czas przejścia około 3½ – 4 godziny.

Obrazek: PoloninaCarynska„. Licencja: CC BY 2.5 na podstawie Wikimedia Commons