Ratusz sandomierski, jeden z najpiękniejszych ratuszy renesansowych w Polsce.

Najstarsza i najokazalsza budowla znajdująca się w centrum Starego Miasta. Pierwsza murowana budowla powstała w 1349 r., kiedy to odbudowywano Sandomierz po najeździe Litwinów. Ówczesny ratusz wybudowano na planie kwadratu, zakończony ośmioboczną wieżą. W XVI wieku rozbudowano go, nadając mu prostokątny kształt i zwieńczając renesansową attyką.
Zbudowany w XIV w. pierwotnie w kształcie wieży.  Na początku XVII w. przybudowano od zachodu wieżę. Ratusz wielokrotnie ulegał pożarom, m.in. w 1623 roku i 1757. Budynek jest budowlą ceglaną. Wysoka attyka zakrywa dach. Otynkowana wieża, z arkadowym wejściem do sal parteru pokryta jest blaszanym dachem i zwieńczona orłem z czasów Księstwa Warszawskiego. Ks. M. Buliński wspomina w „Monografii” o odkryciu pod Ratuszem w XIX wieku obszernej piwnicy, która służyła za więzienie.
Na murze znajduje się zegar słoneczny wykonany w 1958 r. przez Tadeusza Przypkowskiego (1958) wykonanym techniką sgraffito, byłego właściciela muzeum zegarów w Jędrzejowie. Tadeusz Przypkowski wykonał wiele zegarów słonecznych w różnych miejscach świata. M.in. zegary jego autorstwa znajdują się w Obserwatorium Astronomicznym Greenwich w Londynie (przed które przechodzi południk „0”). O godzinie 12.00 z wieży ratuszowej grany jest hejnał sandomierski, melodię najwybitniejszego muzyka okresu renesansu w Polsce, Mikołaja Gomółki, mieszkańca tego miasta. Przy północno-wschodnim narożniku zwraca uwagę wydatna skośna szkarpa, mieszcząca dawniej latrynę.

W ratuszu mieści się oddział Muzeum Okręgowego w którym wystrój współtworzą m.in. dokumenty, pieczęcie miejskie, w tym między innymi dokument lokacyjny Leszka Czarnego z 1286 roku., Urząd Stanu Cywilnego, w podziemiach klub „Lapidarium”. Obok znajduje się wyjście z trasy podziemnej. W Muzeum zobaczyć można także mapę plastyczną średniowiecznego Sandomierza, najstarsze w Europie szachy z przełomu XII-XIII w., średniowieczne dokumenty, pieczęcie, zabytkowe meble, obrazy przedstawiające widoki Sandomierza oraz kopię korony Kazimierza Wielkiego, odnalezionej w Sandomierzu na początku XX w.

Obrazek: Sandomierz Town Hall 20051004 1200” autorstwa Jakub Hałun – Praca własna. Licencja CC BY-SA 3.0 na podstawie Wikimedia Commons