Rezerwat „Parkowe” w Złotym Potoku – rezerwat przyrody na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej.

Rezerwat został utworzony wprawdzie w 1957 roku, jednak lokalną przyrodę doceniono już sto lat wcześniej. Hrabia Wincenty Krasiński (ojciec poety doby romantyzmu Zygmunta Krasickiego) w 1854 roku podłożył podwaliny pod jej ochronę.
Rezerwat rozciąga się od stawu Amerykan w Złotym Potoku ku południowemu zachodowi, wzdłuż Wiercicy i aż za jej źródła, po rejon skały Diabelskie Mosty, obejmując stare lasy na zboczach i wzgórzach ponad doliną. Cały obszar ma 153,2 ha, ale planuje się jego powiększenie o 83,8 ha, w celu objęcia ochroną m.in. ciepłolubnych buczyn storczykowych i buczyn sudeckich w rejonie Bramy Twardowskiego. Lasy należą do 8 zbiorowisk. Można zauważyć tu charakterystyczne dla gór występowanie pięter roślinnych. Najwyżej rosną buczyny zbliżone do naturalnych stanowiące największe zbiorowisko. Są to głównie żyzne buczyny sudeckie na zacienionych, północnych stokach. Zbocza południowe porasta ciepłolubna buczyna storczykowa zaś na stromych zachodnich zboczach kwaśna buczyna niżowa.
Poniżej, w wąwozach i dolinach występują żyzne lasy grądowe (subkontynentalny grąd odmiany małopolskiej z przewagą dębów, grabów i lip), w obniżeniach terenu mieszane bory sosnowo-dębowe (niewielkie płaty) a najniżej łęgi.
W jego granicach rośnie prawie 400 gatunków roślin naczyniowych, w tym 20 ściśle chronionych (m.in. endemiczna warzucha polska, wawrzynek wilczełyko, lilia złotogłów i liczne storczyki) i 21 odmian roślin górskich (m.in. czosnek niedźwiedzi, śnieżyczka przebiśnieg lub czereśnia dzika). Na wspaniałe lasy składają się głównie buczyny (na wzgórzach i ich zboczach), grądy lipowo-grabowe (w dolinach wodących) oraz bory mieszane (w obniżeniach terenu).
W kniejach schronienie znalazło wiele gatunków zwierząt: 79 ptaków, 10 płazów, 47 ślimaków, 80 motyli i 13 ssaków. Do najciekawszych zakątków rezerwatu należą m.in. stawy Amerykan i Sen Nocy Letniej (Zielony) oraz Jaskinia Niedźwiedzia (dojście od Złotego Potoku, po prawej stronie od zielonego szlaku za stawem Amerykan), nieduża grota z bardzo wyraźnym otworem wejściowym, w której odkryto kości niedźwiedzi jaskiniowych, mamutów, nosorożców i żubrów.
Osiedle Wały (na wzgórzu, na prawo do czerwonego szlaku) to dobrze zachowane skalne grodzisko z VIII-IX w., zamieszkiwane prawdopodobnie aż do XII w. Mieszkańcy osady uprawiali orkisz i czcili słowiańskie bóstwo.
Źródła Zygmunta i źródło Elżbiety (za pstrągarnią, po prawej stronie drogi do Żarek) są typowymi wywierzyskami. Szczególnie efektowne jest pierwsze, składające się z kilku źródełek tryskających ze skał. W ich rejonie sztucznie wprowadzono endemiczną warzuchę polską, zagrożoną w okolicach Olkusza. W źródlanych wodach żyją reliktowe wypławki alpejskie oraz rzadkie ślimaki: źródlarki karpackie i kiełże zdrojowe. Obok powszechnie spotykanych w kraju ssaków, jak sarny czy dziki, wymienić warto gatunki rzadsze, jak np. nietoperze – podkowca małego czy nocka Bechsteina. Bogaty jest tutejszy świat ptaków.
Teren obfituje w jaskinie, które warto zobaczyć. Do najciekawszych należy Jaskinia Ostrężnicka i Jaskinia Niedźwiedzia, w której znaleziono kości największego niedźwiedzia jaskiniowego. Nie można również pominąć atrakcyjnych w formie ostańców Diabelskich Mostów i Bramy Twardowskiego, która stała się symbolem terenu.
Przez rezerwat biegnie kilka szlaków dzięki którym możemy przejść przez te godne zobaczenia miejsce. Przejście przez rezerwat każdym z wyznaczonych szlaków powinno zając około 1,5 godziny. Niektóre szlaki też nie powinny sprawić większego problemu miłośnikom rowerów, gdyż, jak głoszą transparenty rozpostarte na początku niektórych szlaków, pokonać je „można spacerem, można rowerem”.
Dla zachowania najpiękniejszych miejsc utworzono cztery rezerwaty przyrody: „Parkowe”, „Kaliszak”, „Bukowa Kępa” i „Ostrężnik” wchodzące w skład Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych. Prawdziwą perłą jest wieś Złoty Potok i jego okolice.

Obrazek: Złoty Potok rezerwat Parkowe fragment 14.05.2011 p” autorstwa Przykuta – Praca własna. Licencja CC BY-SA 3.0 na podstawie Wikimedia Commons