Na północ od pasma łysogórskiego Gór Świętokrzyskich, bez mała 6 km w prostej linii od ich najwyższego szczytu – Łysicy, biskup krakowski Jan Bodzanta herbu Poraj założył miasto i wzniósł niewielki, zapewne drewniany jeszcze dwór myśliwski. Wydarzenie to miało miejsce około 1355 roku i związane było z przeniesieniem siedziby biskupów diecezjalnych z pobliskiego Tarczka do Bodzentyna, który pełnił odtąd, obok Kielc i Iłży, funkcję administracyjną wobec rozległych dóbr kościelnych na obszarze Kielecczyzny. Dwór Bodzanty funkcjonował krótko, bowiem już w drugiej połowie XIV stulecia z inicjatywy biskupa Floriana z Mokrska herbu Jelita w miejscu drewnianego założenia zbudowany został zamek gotycki połączony murami z warownym obwodem otaczającym średniowieczne miasto. 19 czerwca 1410 roku na zamku przebywał Władysław Jagiełło, który powracał z jednej ze swych pielgrzymek na Święty Krzyż. Król przyjął tu posłów pomorskich. Pożar w 1413r. strawił drewnianą zabudowę Bodzentyna. Prawdopodobnie w związku z uszkodzeniami spowodowanymi przez ten pożar biskup Zbigniew Oleśnicki przebudował zamek, któremu nadano wówczas bardziej regularny plan oraz wzniesiono od strony północnej skrzydło mieszkalne.
W końcu XV wieku kardynał Fryderyk Jagiellończyk dobudował wschodnie skrzydło. Prace budowlane kontynuowali w ciągu XVI wieku kolejni biskupi: Jan Konarski, Piotr Tomicki oraz Franciszek Krasiński, którzy stopniowo nadawali całości cechy stylu renesansowego. Przekształcenia gotyckiej pierwotnie budowli w prawdziwie renesansową rezydencją dokonał w 1581 roku biskup Piotr Myszkowski. Ujednolicono wówczas stylowo starsze części zamku. Pracami budowlanymi kierował włoski architekt Jan Balcer, którego wkład docenił Piotr Myszkowski nadając jemu i jego żonie przywilej założenia ogrodu na przedmieściu Bodzentyna.
Ostatnia duża przebudowa miała miejsce w XVII wieku. Powstało wtedy skrzydło południowe. Po blisko 80
Zamek w Bodzentynie latach w 1691 roku prace ukończył biskup Jan Małachowski, który swój herb Nałęcz widoczny do dziś umieścił w nadprożach okien. Zamkowi nadano wówczas formę barokową, o planie w kształcie zbliżonym do podkowy.
Murowany zamek składał się z trzech skrzydeł z czworobocznym dziedzińcem w środku, posiadał wysoką wieżę z więzieniem w piwnicach. W czasach swojej świetności na terenie zamku znajdował się ogród włoski rozciągający się do placu Kościoła, zwierzyniec, a także piekarnia, rzeźnia i stodoły. Aż do drugiej połowy XVIII wieku pełnił siedzibę biskupów krakowskich. W 1797 roku, w rękach Austriaków, przemieniono go na spichlerz i szpital wojskowy. Po 1815 roku zaczął popadać w ruinę. Krążą legendy o bogactwach krakowskich biskupów, zgromadzonych w Bodzentynie. Prace archeologiczne i zachowane dokumenty potwierdzają, że komnaty zamkowe były wyposażone z niespotykanym przepychem. Zachowały się wysokie ściany z otworami okiennym, (niektóre z obramowaniami) oraz XVII-wieczny renesansowy portal wykonany z czerwonego piaskowca. Przed portalem leżą szczątki kamiennego mostu.
Zwiedzanie ruin bodzentyńskiego zamku jest bezpłatne. Ruiny są mało widoczne, prawie w całości zasłania je pobliski kościół. Prowadzi tam wyboista dróżka; z rynku górnego dochodzi się ul. Słoneczną, skręcając w prawo za biblioteką (jest odpowiednia strzałka).
Lokalizacja:
Ul. Słoneczna, Bodzentyn, powiat skarżyski, woj. świętokrzyskie GPS: 50.941836°N, 20.951995°E
Obrazek: Bodzentyn zamek 20080701 3753” autorstwa Jakub Hałun – Praca własna. Licencja CC BY-SA 3.0 na podstawie Wikimedia Commons