Schronisko na Hali Ornak — Dolina Tomanowa — Chuda Przełączka (1850 m n.p.m.)- Czerwone Wierchy (Ciemniak) :↑3.45 godz. (↓2.35).

Szlak zielony. Różnica poziomów: 996 m. Trudności: ładna, widokowa droga bez większych trudności.

Dolina Tomanowa była od dawna głównym szlakiem wiodącym na drugą stronę Tatr. Przemierzali ją wędrowcy, kupcy, rzemieślnicy, przemytnicy, zbójnicy i górnicy. Trasa bardzo widokowa, przepiękna, cisza, spokój i bardzo mało turystów rekimpensuje trudności na szlaku. Polecam tą trasę wszystkim, którzy pragną obcować sam na sam z przyrodą.
Dolina Tomanowa jest wschodnim odgałęzieniem Doliny Kościeliskiej. Od wschodniej i południowej strony otaczają ja szczyty grani głównej Tatr Zachodnich – od Ciemniaka przez Tomanowe Stoły, Tomanową Przełęcz, Tomanowy Wierch Polski po Smreczyński Wierch.
Od północnej strony obramowanie doliny tworzy Tomanowy Grzbiet, Smreczyński Żar i Gubalec, od wschodniej strony Skrajny Smreczyński Grzbiet – drugiego dużego odgałęzienia Doliny Kościeliskiej.
Dnem Doliny Tomanowej spływa Tomanowy Potok. Dolina jest do dziś istotnym szlakiem wędrówek dzikich zwierząt. Odbywają się tu rykowiska jeleni.
Od schroniska na Hali Ornak cofamy się kawałek Doliną Kościeliską, wyruszamy w stronę Kir, jednak po kilkudziesięciu metrach skręcamy w prawo na zielony szlak. Ścieżka wiedzie dość gęstym lasem, z prawej natomiast szumi Tomanowy Potok.
Po lewej stronie znajduje się niewidoczne, zalesione zbocze szczytu Żar (1560 m n.p.m.). Dalej szlak skręca nieco w lewo, wznosząc się na porośnięte wysokimi trawami Niżnią Tomanową Polanę, a następnie Wyżnią Tomanową Polanę, skąd widok rozpościerający się na otoczenie Doliny Kościeliskiej jest imponujący. Bardzo dobrze widać stąd m.in. masyw Ornaku (za naszymi plecami) czy tez przed nami Suchy Wierch Tomanowy (1860 m n.p.m.) oraz Tomanowy Wierch Polski (1977 m n.p.m.). U stóp Kamienistego Żlebu dawne rozgałęzienie szlaków (w maju 2009 roku szlak na Tomanową Przełęcz (1686 m n.p.m.) został zamknięty) — przejście Doliny Tomanowej od Hali Ornak zajmuje 1,5 godziny (1h 10 min.↓). Od dawnego rozstaju dróg kierujemy się ostrym podejściem w lewo cały czas za znakami zielonymi. Szlak na Chudą Przełączkę (1850 m n.p.m.) od strony Doliny Tomanowej to fragment dłuższego dojścia na Czerwone Wierchy — a z tego względu mniej popularny, mimo ciekawych widoków oraz scenerii skalnej. Początkowo podchodzimy przez ładny las (zwłaszcza widziany z wyżej położonych odcinków szlaku prezentuje się bardzo ciekawie), później wśród kosodrzewiny. Następnie przekraczamy Czerwony Żleb i wspinamy się po głazach. Podejście, choć dość męczące, pozwala szybko zdobyć wysokość. Piękne widoki — na Kominiarski Wierch (1829 m n.p.m.) oraz Wąwóz Kraków. Po lewej stronie w dole znajdują się także m.in. Wysoka Turnia (1643 m n.p.m.) i Saturn (1391 m n.p.m.) — jest to teren bogaty w jaskinie (m.in. Jaskinia Lodowa Krakowska — stale utrzymuje się w niej lód). Ostatni odcinek szlaku wiedzie już łagodnie zboczem, osiągając po 1,5 godzinie od rozstaju dróg w Dolinie Tomanowej Chudą Przełączkę. Widać stąd m.in. Giewont (1894 m n.p.m.).

Czerwone Wierchy to Kopa Kondracka, Małołączniak, Krzesanica i Ciemniak. Podróż przez wszystkie cztery szczyty nie jest trudna, a na atrakcyjności zyskuje zwłaszcza późnym latem i jesienią, gdy trawy situ skuciny barwią stoki na kolor rudoczerwony, od którego masyw zaczerpnął nazwę.

Schronisko na Hali Ornak — Dolina Tomanowa — Chuda Przełączka (1850 m n.p.m.)- Czerwone Wierchy (Ciemniak) :↑3.45 godz. (↓2.35).
Szlak zielony. Różnica poziomów: 996 m. Trudności: ładna, widokowa droga bez większych trudności.
Opcja: czerwony szlak łącznikowy na Tomanową Przełęcz (30 minut).
Zielony szlak Doliną Tomanową na Ciemniak rozpoczyna się na rozdrożu, z traktu przed Schroniskiem na Hali Ornak. Szlak prowadzi na wschód, częściowo wzdłuż Tomanowego Potoku. Idziemy lasem aż do Tomanowych Polan z wypukłościami wzgórz morenowych.
Powyżej pojawia się czerwony szlak łącznikowy, który prowadzi długim żlebem (ok. 30 minut) na szerokie siodło panoramicznej Tomanowej Przełęczy (1686 m).
Wyżej perć zielonego szlaku długo trawersuje zachodnie zbocze Ciemniaka, aż do Twardego Upłazu (Grzbietu) gdzie następuje połączenie z czerwonym szlakiem D.34. dochodzącym tutaj z Zahradzisk. Grzbietem tym dochodzimy na Ciemniak do czerwonego szlaku D.45.: Ciemniak – Kopa Kondracka: ↑1.10 godz. (↓1.15).

Obrazek: Dolina Kościeliska 06” autorstwa Opioła Jerzy – Praca własna. Licencja CC BY 2.5 na podstawie Wikimedia Commons.