Stacja Badawcza Rolnictwa Ekologicznego i Hodowli Zachowawczej Zwierząt w Popielnie – ostatnie dzikie konie Europy.

W latach pięćdziesiątych utworzono w Popielnie placówkę Polskiej Akademii Nauk. Podstawowym celem powołania tej naukowej placówki było dążenie do wzbogacenia i ratowania naszych zasobów przyrodniczych. Popielno, ze względu na swe położenie i walory przyrodnicze, okazało się doskonałym miejscem do realizacji tego programu. Położone jest ono w centrum Puszczy Piskiej, na półwyspie otoczonym czterema jeziorami – Bełdany, Mikołajewskie, Śniardwy i Wartołty. W stacji prowadzone są badania m.in. nad dziko żyjącym tarpanem, jeleniem i bobrem. Te sympatycznie wyglądające zwierzęta (bobry) przez długi czas były w naszym kraju gatunkiem zagrożonym. Obecnie ich liczebność systematycznie wzrasta, również dzięki takim miejscom, jak stacja badawcza PAN. Jest tu realizowany „Program aktywnej ochrony bobra”. Hodowlę bobrów można zwiedzać. Dzieci mogą poszerzyć swoją wiedzę na temat tych (oraz innych) zwierząt w Ośrodku Edukacji Ekologicznej działającym w ramach stacji PAN. Organizowane są tam ciekawe zajęcia, prowadzone w formie zabaw. W Popielnie przewodnicy prowadzą turystów na farmę bobrów i wyciągają je z wody, ku wielkiej uciesze, szczególnie dzieci. Placówka naukowa Polskiej Akademii Nauk najbardziej znana jest z wolnej hodowli konika polskiego, na wydzielonym terenie puszczy o powierzchni 1600 hektarów. Koniki polskie jest to jedyna rasa koni na świecie wywodząca się bespośrednio od dziko żyjących koni – tarpanów, które do końca XVIII wieku można było spotkać na lesistych obszarach dawnej Polski, Litwy i Prus. Po swoich dzikich przodkach odziedziczyły charakterystyczne myszowate umaszczenie, z ciemną pręgą biegnącą przez grzbiet. Charakteryzują się dużą wytrzymałością, odpornością na choroby, łatwością w przystosowaniu się do ciężkich warunków bytowania. W pasiece doświadczalnej określa się ilość związków toksycznych przedostających się ze środowiska do pszczół i produktów pszczelich. Część stada tarpanów żyje na wolności w lesie na półwyspie.

Eksponaty prezentujące 50-letni dorobek stacji zgromadzone zostały w muzeum, mieszczącym się w zabytkowym XVIII spichlerzu. Znajduje się tutaj, jedyna tego typu w Polsce, kolekcja zrzutów poroża jeleni. Tu poznajemy również dzieje ostatnich dzikich koni Europy i innych wolno żyjących zwierząt zamieszkujących Puszczę Piską. W muzeum znajduje się też przepiękna ekspozycja sań i wozów zaprzęgowych z różnych okresów.

Na terenie lasu przebiegają dwie ścieżki przyrodnicze. Pierwsza z nich zaczyna się w Popielnie i biegnie wzdłuż brzegu jeziora Bełdany, przy czym dłuższa trasa (10 km) kończy się przy bramie wjazdowej do lasu popielniańskiego, natomiast krótsza tworzy zamkniętą pętlę o długości 6 km. Wędrując tą ścieżką przyrodniczą można zapoznać się z bioróżnorodnością Puszczy Piskiej i charakterystycznymi dla niej gatunkami roślin. Dominującym gatunkiem lasu popielniańskiego jest sosna zwyczajna, ponad to występuje tu świerk, brzoza brodawkowata, dąb szypułkowy, lipa drobnolistna i grab zwyczajny.
Druga ścieżka botaniczna -”Smolaki” ma na celu ukazanie poszczególnych etapów sukcesji jezior dystroficznych Trasa ścieżki tworzy zamkniętą pętlę obejmującą dwa jeziorka dystroficzne – Smolak Duży o powierzchni około 10 ha i Smolak Mały o powierzchni około 3,5 ha oraz torfowisko Kurze Bagno pozostałe po dawnym jeziorku. Scieżka ukazuje poszczególne etapy sukcesji tych niezwykle ciekawych i cennych zbiorowisk roślinnnych. Długość trasy wynosi 6 km .

Czynne 10-14.00 i 15-17.00 od poniedziałku do piątku i 10-15.00, 15.30-17.00 w soboty i niedziele.
Tel. 87 423 15 19. Obiekt w pełni przystosowany do przyjęcia turystów o różnym stopniu niepełnosprawności.
Dojazd z Mikołajek: drogą gruntową przez las do promu (5 km) przez jezioro Bełdany do Wierzby, a następnie prosto w kierunku Popielna (2 km).

Obrazek: „RedDeerStag” autorstwa derivative work: Massimo Catarinella (talk)
Red_deer_stag.jpg: Mehmet Karatay – Red_deer_stag.jpg

. Licencja CC BY-SA 3.0 na podstawie Wikimedia Commons