Statua Świętowida Kaszubskiego, postać pogańskiego Boga Świętowida (Swantowida) otoczona była na Pomorzu ogromnym kultem.

Statua Światowida Kaszubskiego znajduje się zaraz za bramą, w centralnym miejscu placu, możemy ją podziwiać zaraz po wejściu na teren Centrum Edukacji i Promocji Regionu. Statua ma kształt odwróconego drzewa, jest to symbol ważnej roli jaką w życiu człowieka spełnia las i drewno. Towarzyszą one człowiekowi od urodzenia (kołyska) do czasu śmierci (trumna). Postać pogańskiego Boga Świętowida (Swantowida) otoczona była na Pomorzu ogromnym kultem, największa świątynia jemu poświęcona znajdowała się na wyspie Rugii (słynna Arkona). Jej mieszkańcy (Słowianie) do XII wieku posługiwali się językiem pomorskim, czyli kaszubskim). Do dnia dzisiejszego kultywowane są obrzędy związane z dniem Świętowida: słynne sobótki czy też szukanie kwiatu paproci. Symbolika odwróconego drzewa odwołuje się do czterech stron świata, czyli kierunków przymusowej emigracji Polaków. Wszak wędrowali oni na wschód (odzwierciedleniem tego jest na terenie Centrum Edukacji i Promocji Regionu tzw. Dom Sybiraka), zachód (dom Kaszuby Trapera z Kanady) czy południe (Dom Powstańca Polskiego z Adampola).

Na pniu naszego symbolicznego drzewa widzimy cztery postaci, które odzwierciedlają cechy Kaszubów:

1. RELIGIJNOŚĆ- którą symbolizuje postać biskupa Konstantyna Dominika, był pierwszym biskupem Kaszubą w odrodzonej Polsce.
2. PRACOWITOŚĆ- Kaszubi od wieków zajmowali się rybactwem, gospodarka leśną i uprawą roli. Stąd widoczna jest na naszym drzewie sieć do połowu ryb, topór i pług. Prawda jest, że urozmaicona kaszubska rzeźba terenu stanowi niepowtarzalny krajobraz. Należy jednak pamiętać, że kaszubskie ziemie są piaszczyste, nieurodzajne i tworzą pagórkowata rzeźbę terenu. Dlatego tez jej uprawa wymaga ogromnego wysiłku i hartu ducha.
3. UPÓR, KONSEKWENCJA- widzimy postać wielkiego Kaszuby Antoniego Abrahama, propagatora polskości i Pomorza. Był znanym kaszubskim działaczem-społecznikiem i pisarzem ludowym. Nazywano go „Królem Kaszubów”. To on, wraz z Tomaszem Rogalą, był delegatem na konferencji pokojowej w Paryżu. Podczas konferencji wersalskiej zażądał przyłączenia Pomorza do Polski.
4. PATRIOTYZM- Kolejna postać to Józef Wybicki, urodzony w Będominie, wsi oddalonej od naszego Centrum o ok.14 km.

W czasach pogańskich Kaszubi wierzyli przede wszystkim w bóstwa walki i pokoju: Światowida i Trzygłowa oraz kult przyrody – magię, siły nadprzyrodzone, zwłaszcza słońce, księżyc, gwiazdy. Czcią otaczana była ziemia, a święcone kwiaty i zioła strzec miały przed czarami, zarazą i nieszczęściem. W opowieściach słychać lęk przed zewsząd otaczająca Kaszuby wodą. O wojsku, które śpi na dnie jeziora, zatopionych miastach, duchach pięknych dziewcząt – w jeziorach jezórnice lub redunice, a na morzu – mórzëce, które zwodzą młodzieńców, o błotniczi, czyli czarnych mężczyznach z bagien z latarniami w ręku, morskich syrenach, Z prastarych kaszubskich wierzeń najbardziej znanym dziś bożkiem jest Smętek, przekształcony w legendach w diabła, symbolizującego zło, podstęp i siły nieczyste, choć można spotkać także w opowieściach Smętka, jako bożka smutku. Jest jedną z głównych postaci kaszubskich legend. Pojawia się często na rozrzuconych na Kaszubach diabelskich kamieniach, gdzie czyha na ludzkie dusze lub próbuje wyprowadzić Kaszubów w pole (zazwyczaj są od niego sprytniejsi…). Mianem diabelskich kamieni na Kaszubach określa się skandynawskie ogromne głazy narzutowe, charakterystyczne dla kaszubskiego krajobrazu. Mają być dziełem diabła i Stolemów.

Największy, o obwodzie siedemnastu metrów!, znajduje się nad Jeziorem Kamiennym koło Mirachowa. Jak głosi legenda do jeziora rzucił go diabeł rozzłoszczony, że nie udało mu się zdobyć ludzkiej duszy. Wlókł go na łańcuchu, stąd widoczna jest dziś w nim głęboka szczelina.

Z pradawnymi wierzeniami związana jest góra Rwowokół, położona na wschód od jeziora Gardno w powiecie lęborskim. To święta góra Słowińców, zewsząd widoczna – wznosi się na wysokość 115 m n.p.m. Przez wiele lat palono na niej ognisko, które niczym latarnia morska wskazywało drogę żeglarzom. W czasach wczesnego średniowiecza była miejscem pogańskiego kultu. Jedna z legend głosi iż to miejsce zmagań białego ducha Ormuzda i czarnego Arymana o dusze i płomień życia Kaszubów. Dziś na górze Rowokół wznosi się wieża widokowa, z której roztacza się wspaniała panorama na jezioro Gardno, Słowiński Park Narodowy, Bałtyk i Smołdzino.

Obrazek: „Swietowit wolinski” autorstwa Kapitel – Praca własna. Licencja Domena publiczna na podstawie Wikimedia Commons