Szlak tatarski,czyli niepowtarzalny klimat orientu.

Podlaski Szlak Tatarski liczy 150 km: Białystok – Sokółka – Bohoniki – Krynki – Kruszyniany – Krynki – Supraśl – Białystok. Bohoniki i Kruszynian pamiętają pierwszych Tatarów sprzed ponad 300 lat, osadzonych tu przez Jana III Sobieskiego. Obecnie mieszka w Polsce ok. 4000 osób pochodzenia tatarskiego, kontynuujących nadal tradycje swego wyznania. Najwięcej Tatarów mieszka w województwie podlaskim, w tym w samym Białymstoku około 1800. Tatarzy polscy stanowią grupę etniczną, a może jedynie etno­graficzną, pozbawioną cech mniejszości narodowej. Uważają się oni nie tylko za obywateli Rzeczypospolitej, ale za Polaków – Polaków pochodzenia tatarskiego. Białostocczyzna to miejsce, gdzie spotykają się wyznawcy różnych kultur i religii. Północ województwa to również mniejszość litewska i moleny staroobrzędowców, południe i wschód Podlasia to 350 tysięcy wyznawców prawosławia i piękne stare drewniane cerkwie. A może warto spędzić tutaj kilka dni i odwiedzić również Tykocin (synagoga z 1642 r., pierwszy w Europie alumnat, klasztor i kościół z połowy XVIII w, ruiny zamku), Świętą Górę Grabarkę (najbardziej czczone miejsce kultu prawosławnego), czy Drohiczyn (dawną stolicę województwa podlaskiego z wieloma świątyniami). A jest jeszcze przecież Puszcza Białowieska i rozlewiska Biebrzy i Narwi zwane „polską amazonią”. Bohoniki i Kruszyniany stają się rojne i gwarne, pełne odświętnego charakteru podczas bajramów – świąt muzułmańskich, kilka razy w roku. W wierze Tatarów zachowało się nieco elementów tureckich (przedmuzułmańskich) oraz pewne elementy chrześcijańskie, przejęte od miejscowej ludności słowiańskiej. Panuje tu atmosfera kresów dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów – atmosfera tolerancji, zrozumienia i akceptacji różnorodności. Właściwym twórcą tego osadnictwa był wielki książę litewski Witold. To w okresie jego panowania w latach 1392-1430 napłynęły na Litwę większe grupy ludności tatarskiej. Przybysze otrzymywali ziemię pod warunkiem służby wojsko­wej. Książe Witold widział w bitnym żywiole tatarskim puklerz przeciwko krzyżackiej zaborczości, a także w wypadku wojny do­mowej mógł użyć jazdy tatarskiej jako swojej zawsze mu wiernej gwardii. Mieli oni swoją chlubną kartę w bitwie grunwaldzkiej. Głównym i tradycyjnym zajęciem tej ludności było rzemiosło wojenne spod ich rąk wychodziły także prawdziwe arcydzieła rzemieślnicze sztuki użytkowej.

W Kruszynianach stoi najstarsza muzułmańska świątynia w Polsce, drewniany, XVIII- wieczny meczet koloru seledynowego, architektonicznie przypominający skromne wiejskie cerkiewki czy kościółki. Ma spadzisty dach z gontu i złociste półksiężyce na kopułach wież. Kruszyniany położone wśród Pagórków Nadświsłockich meczet i mizar, ale Kruszyniany oferują możliwość spotkania z przodkami rodzin tatarskich. Warto zwrócić uwagę na fakt kultywowania tradycji tatarskich, szczególnie w tej miejscowości. Coroczna organizacja Festiwalu Tradycji i Kultury Tatarów Polskich przyciąga nie tylko narodowość tatarską zamieszkującą różne zakątki Polski, ale również wielu turystów. Jest to bowiem doskonała okazja do spotkania z tą fascynującą kulturą. Uczestnictwo w festiwalu umożliwia bezpośredni kontakt z duchowym i materialnym dorobkiem Tatarów. Podczas imprezy można spróbować i zakupić różne potrawy kuchni tatarskiej, posłuchać muzyki, obejrzeć stroje i tańce charakterystyczne dla tej kultury.

Supraśl – miejscowość posiadająca status uzdrowiska położona w Puszczy Knyszyńskiej. Oferuje turystom ciekawe miejsca, kościoły i cerkwie. Głównym punktem jaki powinno się zwiedzić jest Muzeum Ikon, które znajduje się prawie na początku Supraśla, po lewej stronie, gdy wjeżdżamy ze strony Krynek.
Szlak Tatarski kończy się w Białymstoku. Tutaj w Muzeum Historycznym przy ul. Warszawskiej 37 mamy okazję zobaczyć orientalne pamiątki po Tatarach na Podlasiu. Warto również zobaczyć Muzułmański Dom Modlitwy przy ul. Hetmańskiej 63 i Tatarski Dom Modlitwy przy ul. Grzybowej 42. W miejscach tych można zaczerpnąć informacji na temat islamu, a także zapoznać się z ciekawą literaturą.

Warto zatrzymać się w Sokółce ze względu na znajdujące się tu Muzeum Ziemi Sokólskiej. Można się tam zapoznać z kolekcją eksponatów tatarskich, a także z historią tej narodowości w Polsce. W Bohonikach największą atrakcją jest meczet z II poł. XIX w. Podłogi są wyścielone kobiercami, zaś na ścianach wiszą muhiry – dekoracyjne tkaniny z wersetami z Koranu. Znajduje się tam również charakterystyczne dla meczetów wyposażenie: mihrab, czyli wnęka określająca kierunek świętego miasta muzułmanów Mekki oraz minbar – miejsce z którego duchowny przewodniczy modlitwie. Bohoniki to miejscowość, w której mamy możliwość zobaczyć największy cmentarz muzułmański w Polsce. Wejście na Mizar stanowi okazała brama, na której widnieją napisy w trzech językach: arabskim, białoruskim i polskim.

Krynki, miasteczko znane z nietypowego układu topograficznego dzięki 12 uliczkom odchodzącym od centrum na kształt gwiazdy. W Krynkach turyści mogą obejrzeć m.in. neoromańsko-bizantyjską cerkiew pw. Narodzenia Bogarodzicy z 1864 r. z zabytkowym ikonostasem, barokową dzwonnicę z XVIII w., drewnianą cerkiew św. Antoniego i bardzo stary cmentarz żydowski, z nagrobkami pochodzącymi nawet z połowy XVIII w.

W Supraślu znajduje się jeden z pięciu polskich monasterów męskich – Prawosławny Klasztor Zwiastowania NMP (ul. Klasztorna 1). Na terenie miasta znajduje się także Muzeum Ikon (www.muzeum.bialystok.pl/suprasl)znajduje się także słynny teatr „Wierszalin” (ul. Kościelna 4, www.wierszalin.pl). Teatr jest ceniony i poza granicami Polski, wystawiał spektakle m.in. w Tokio, Nowym Jorku, Sydney.

Obrazek:Szlak Tatarski Sokółka” autorstwa Radosław Drożdżewski (Zwiadowca21) – Praca własna.
Licencja CC BY 3.0 na podstawie Wikimedia Commons.