Tarczek – kościół św. Idziego z 1 poł. XIII w. jest jednym z najstarszych kościołów w Polsce.

Kościół św. Idziego w TarczkuTa niewielka dziś wieś była ongiś ważnym ośrodkiem: na początku XIII wieku rezyduje tu rządca i rycerze biskupi. Kwitnie życie gospodarcze – wieś powstała w miejscu wymiany towarowej („tarżowania”) między ludnością puszczańską a rolniczą. Zachował się tu – w praktycznie niezmienionej bryle – ciosowy kościół romański z drugiej ćwierci XIII wieku.
Murowany z ciosów piaskowca, orientowana budowla ma jedną dużą nawę i kwadratowe, prosto zamknięte i przekryte stropem prezbiterium. Można odnaleźć pozostałości narożnych lizen przy prezbiterium i zakrystii. Budowla pełniła funkcję obronną, dlatego też małe otwory okienne są usytuowane wysoko nad ziemią. Trzy wąskie rozglifione okna od strony północnej i jedno od południowej zachowały się w pierwotnej formie. W tylnej ścianie prezbiterialnej znajduje się okienko pochodzenia pierwiastkowego, zamienione obecnie na nisze, w której stoi figura św. Jana Chrzciciela. W 1887 roku opatrzony został sufitem z desek, trzciny i wapnia. Dach kościoła natomiast pokrywa gont. Na uwagę załuguje wyposażenie, min. namalowany na lipowych deskach gotycko-renesansowy tryptyk z XVI w. to dzieło warsztatu polskiego, szkoły krakowskiej, wzorowane na grafikach Albrechta Dürera, wybitnego artysty niemieckiego renesansu. Powstało prawdopodobnie specjalnie dla świątyni w Tarczku, ponieważ na jednej z kwater widnieje malowidło przedstawiające jej patrona – św. Idziego. Każdego roku w Środę Popielcową jest uroczyście zamykany. Przez cały Wielki Post na zamkniętych skrzydłach widoczne są cztery sceny pasyjne: upadek Jezusa pod krzyżem, ukoronowanie cierniem, biczowanie oraz zdjęcie z krzyża. Wieczorem w Wielką Sobotę przy śpiewie hymnu „Chwała na wysokości Bogu” tryptyk jest otwierany. W jego środkowej części znajduje się malowidło przedstawiające Chrystusa Zmartwychwstałego, który ukazuje się klęczącej Matce Boskiej. Towarzyszący Jezusowi Anioł niesie tabliczkę ze słowami antyfony „Regina coeli laetare, alleluja…” (Królowo nieba, wesel się, alleluja). Na drugim planie widać nad pustym grobem Anioła, trzy Marie z olejami i dwóch śpiących rycerzy.
Świątynia ma również kilka drewnianych ołtarzy. W największym znajduje się obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, malowany na drewnianej tablicy, na kredowym podkładzie. Po lewej stronie głównego ołtarza stoi figura klęczącego św. Józefa, za nim widnieje postać szlachcica i trojga dzieci, którzy wznoszą swoje modły do Dzieciątka Jezus. Po drugiej stronie, tam gdzie jest postać Matki Boskiej, klęczy kobieta, być może żona szlachcica, a obok niej dwoje dzieci. Na ołtarzu widnieją również postacie trzech aniołów, czterech pasterzy, wół oraz osioł.

Dzwonnica Od strony północno – zachodniej kościoła stoi zabytkowa drewniana dzwonnica z początku XIX wieku, w której znajdują się trzy dzwony. Na najmniejszym znajduje się postać Matki Bożej Niepokalanego poczęcia i napis: De tuis donis Domine tibi offerimus + Ad majorem Dei gloriam honorem que S Egidii hanc campanum per indiguum me Albertum Kapturski reparatam T A D 1726, 27 maii. Obok zaś Chrystus Pan na krzyżu. Na Największym dzwonie:,,Eccl. Tarcz, tit Patroni Egidii curatus loci dedicat 1777 Deo sub invocat Jones”. Na trzecim jest tylko data 1903 r.
Według jednych źródeł pierwszy kościół został tu wzniesiony przez Lamberta Zulę w 1067 roku, według innych fundatorem miał być w tym samym czasie Władysław Herman. Zgodnie jednak źródła te powołują się na jedną ze starych legend, która mówi, że konsekracji kościoła dokonał w 1072 roku późniejszy święty – Stanisław.

Między Tarczkiem w Bodzentynem w polu stoi kapliczka św. Anny, wg legendy postawiona w miejscu, gdzie Tatarzy zabili polskich rycerzy, którym udało się uniknąć śmierci podczas bitwy pod Chmielnikiem w 1241 r. Część rycerzy zdołała zamknąć się w kościele, pozostali zginęli. Wg relacji Jana Długosza naprzeciw wejścia do kościoła miał znajdować się dwór biskupów krakowskich. Tu z upodobaniem czas na biesiadach spędzał bp Paweł z Przemankowa, zajadły wróg księcia Leszka Czarnego.

Warto zobaczyć również pomniki przyrody: trzy 300-letnie lipy oraz 200-letnia topola. Tradycja głosi, że sadził je sam św. Stanisław, biskup krakowski.

Kościół znajduje się w sercu Gór Świętokrzyskich, nieco na północ od pasma Łysogór w Dolinie Bodzentyńskiej, u stóp Pasma Bostowskiego, które jest wschodnim przedłużeniem Pasma Klonowskiego. Przez wieś przepływa rzeka Psarka. Przez okolicę przebiega zielony szlak pieszy Starachowice – Łączna, a także czerwony szlak rowerowy Cedzyna – Nowa Słupia.

Obrazek; Church in Tarczek” autorstwa Robert NiedźwiedzkiPraca własna. Licencja CC BY 3.0 na podstawie Wikimedia Commons

wyślij do:
  • Facebook
  • Blip
  • Blogger.com
  • co-robie
  • Diigo
  • Flaker
  • Forumowisko
  • Gadu-Gadu Live
  • Grono.net
  • Gwar
  • Kciuk.pl
  • PDF
  • Ping.fm
  • Posterous
  • Spis
  • Twitter
  • Wykop
  • Śledzik
  • Linkologia
  • Pinger
  • StumbleUpon
  • Sfora