Wiatrak kamienny w Szwarszowicach leżący w bliskim sąsiedztwie szosy stanowi atrakcję turystyczną oraz piękny element ginącego krajobrazu dawnej wsi świętokrzyskiej.

Wiatrak położony jest na wzgórzu w południowo-wschodniej części wsi, która przed wiekami nazywała się Szwarzyszowicami i Swarszowicami (od Swarzysza, człowieka swarliwego). Wybudowany w latach 1880-1885 przez gospodarza Józefa Kaczmarskiego w miejscu drewnianego „koźlaka”. Zbudowany na planie koła o średnicy 7,5m Wiatrak pracował nieprzerwanie w latach 1900-1955.Obecnie „holender” ze Szwarszowic stanowi punkt etnograficzny należący do Muzeum Wsi Kieleckiej. Pokryty jest ruchomym gontowym dachem w kształcie ściętego stożka, który można było tak obracać, aby jak najlepiej wykorzystać siłę wiatru. Chodził prawie do lat 70. ubiegłego wieku. Obecnie w obiekcie udostępnianym do zwiedzania po remoncie zobaczyć można kompletne wyposażenie dawnego młyna wietrznego, w tym: potężny drewniany wał skrzydłowy z kołem „palecznym”, wał pionowy z kołem „sztorcowym”, śmigi z „napiórem” oraz dwa złożenia kamieni młyńskich. We wnętrzu zachowały się również urządzenia młyna z cylindrycznym odsiewaczem i dodatkowo skrzynie mączna i otrębna, a także wialnia.

Jak tam trafić

Szwarszowice to wieś w gminie Bodzechów. Położona jest na północ od drogi 751 Nowa Słupia – Ostrowiec Świętokrzyski. Przy niej znajduje się zabytkowy wiatrak.
Budynek można zwiedzać po uzgodnieniu z posiadającymi klucze gospodarzami z sąsiadującego z wiatrakiem domu państwa Kaczmarskich – potomków fundatora budowli. Wstęp to ok. 5 zł.
Będąc w Szwarszowicach warto zwiedzić liczne wąwozy, będące starorzeczami przepływającego tu potoku zwanego Szwarszowianka. Wąwozy nazywane są przez mieszkańców Dołami Kazika. Warto też obejrzeć pozostałości dworu Rychlickich z otaczającym budynek parkiem, którego atrakcją jest wiekowa lipa. Po trudach wędrówki można nabrać sił przy bijącym pomiędzy folwarcznymi zabudowaniami, a wiatrakiem źródła. Woda jest smaczna i bardziej ceniona przez mieszkańców od tej doprowadzanej do zabudowań wodociągami. Do podworskiego parku ze starą lipą zaprowadzi droga w kierunku Jędrzejowic.

Obrazek: Wiatrak w Szwarszowicach 20140421 1342” autorstwa Jakub Hałun – Praca własna. Licencja CC BY-SA 3.0 na podstawie Wikimedia Commons