„Cisy na Górze Jawor”. Rezerwat leży na terenie Ciśniańsko-Wetlińskiego Parku Krajobrazowego będącego otuliną Bieszczadzkiego Parku Narodowego.

Rezerwat chroni naturalne stanowisko cisa pospolitego znajdujące się na wschód od drogi Jabłonki – Baligród na wysokości wsi Kołonice. W szczytowej części góry Jawor w lesie bukowo-jodłowym rośnie ok. 250 cisów. Rezerwat położony poza znakowanymi szlakami turystycznymi jest trudno dostępny. Jest to najstarszy rezerwat w Bieszczadach, którego przedmiotem ochrony są cisy. Utworzono go w 1935r. Teren rezerwatu znajduje się na terenie: Rezerwatu Biosfery Karpaty Wschodnie, obszaru Natura 2000 Bieszczady PLC180001 oraz Ciśniańsko-Wetlińskiego Parku Krajobrazowego.
Jest to rezerwat florystyczny, częściowy chroniący ze względów naukowych i dydaktycznych naturalne stanowisko cisa. Ma powierzchnię 3, 02 ha. Objęto tu ochroną około 300 osobników rosnących pojedynczo lub grupami w obrębie lasu bukowo-jodłowego. Są tu zarówno formy krzewiaste jak i drzewiaste, Największe i najstarsze mają ponad 9 m wysokości i ok. 30 cm w pierśnicy. w Czasie ostatnich badań stwierdzono na terenie rezerwatu 1640 osobników, 265 osiąga wysokość powyżej 1, 30 m. 40 % udziału czyli 655 osobników to nalot młodszy do 10 cm. Cisy rosną na wysokości od 680 do 810 m n.p.m., preferują stoki bardzo strome od od 25 do 45 % nachylenia. Cis jest gatunkiem bardzo rzadkim i ginącym. Ciekawostką jest fakt iż Jelenie i sarny zżerają cisy, prawdopodobnie w celu zwalczania pasożytów wewnętrznych.

Ciekawie o nich pisał Wiktor Schramm w „Lasach i zwierzynie Gór Sanockich” : „Kiedyś w Górach Sanockich licznie występował cis. Jego cenne drewno było przedmiotem handlu; wywożono kloce cisowe z krainy nadosławskiej do Sanoka na budowle i na dalszy eksport. Obciążono tym chłopów już w XVI wieku. Poszukiwany stale dla twardego, znakomicie przeciw szkodliwym owadom odpornego drewna, jak również dla celów leczniczych (igliwie i jagody), cis był silnie niszczony. Ginął tedy, bo odrasta tylko pod cienistym okapem ochronnym. Nazwy od cisa występujące na naszym terenie świadczą o szerokim jego zasięgu dawniej. Skupiał się jednakże zwłaszcza u źródłowisk Hoczewki i Solinki. Tu też zachowały się przede wszystkim charakterystyczne nazwy, jak Cisowiec – wieś pod szczytem Gabor nad potokiem Cisowiec, Tyskowa – wieś na wschodnim zboczu pasma Łopiennik, Cisna – u źródlisk Solinki, znacząc zasięgi dawniejszej, można by rzec, „puszczy cisowej”. Pod wpływem człowieka cis wyginął niemal doszczętnie.

Rezerwat znajduje się niedaleko szlaku zielonego, z którego należy odbić w okolicach Waltera, lub szlaku czarnego, z którego trzeba zejść we wsi Łubne. Gmina Baligród.

Obrazek: Taxus baccata roots 0997” autorstwa Marco Schmidt [1] – Praca własna. Licencja CC BY-SA 2.5 na podstawie Wikimedia Commons.